Hoe je jeugdwerk toegankelijk maakt voor kinderen in armoede

Natuurlijk wil je als jeugdwerkorganisatie dat elk kind mee kan doen aan de toffe activiteiten die je organiseert. Of het nu gaat om een avontuurlijk kamp, een sportdag of een cultureel uitje. Maar de harde realiteit is dat niet alle ouders dit kunnen betalen. Met de stijgende kosten van levensonderhoud worden zelfs kleine extra’s zoals een dagje uit of een sportevenement als een luxe gezien voor sommige gezinnen.

Vooral in Limburg zien we dit probleem duidelijk. In Heerlen bijvoorbeeld, groeide in 2021 maar liefst 13% van de kinderen tot 18 jaar op in een gezin dat afhankelijk was van een uitkering, veel hoger dan het landelijk gemiddelde (CBS, 2021). Voor deze gezinnen betekent elke euro die aan ‘luxe’ wordt besteed, een euro minder is voor noodzakelijke uitgaven zoals eten, verwarming of benzine voor de auto.

Het is begrijpelijk dat ouders dan soms kiezen om hun kind niet aan je activiteiten te laten deelnemen, als ze elke euro moeten omdraaien.

Let op tekenen van armoede

Misschien heb je opgemerkt dat een kind dat normaal altijd meedoet, ineens afwezig is bij activiteiten. Of draagt het vaak dezelfde, oude of versleten kleren? Soms gedragen kinderen zich ook anders: ze kunnen zich moeilijk concentreren, zijn snel afgeleid, zijn erg stil en teruggetrokken of hebben een korter lontje dan normaal. Dit kan betekenen dat het thuis wellicht wat minder goed gaat.

Veel gezinnen vinden het lastig om over geldproblemen te praten en houden dit geheim, vaak omdat ze zich schamen. Daarom is het goed om kleine signalen op te merken. Bijvoorbeeld als ouders vaag doen over geld of niet blij reageren als je enthousiast vertelt over een aankomend uitje, dan kan zijn dat ze geldzorgen hebben.

Ga het gesprek aan

Het is belangrijk om vriendelijk en zonder te oordelen met ze te praten. Zo begrijp je beter wat er aan de hand is en kun je helpen waar het kan. Een open gesprek kan het voor de ouders (en het kind) makkelijker maken om over geldproblemen te praten. Dit laat zien dat jouw jeugdorganisatie een plek is waar iedereen zich veilig en gewaardeerd kan voelen. Maar hou ook in je achterhoofd dat voor een bepaald gedrag eventueel hele andere redenen kunnen zitten. Probeer daarom altijd het gesprek aan te gaan om erachter te komen wat er precies aan de hand is.

Praktische oplossingen bieden

Als jeugdwerkorganisatie wil je natuurlijk dat elk kind mee kan doen. Soms helpen penningmeesters door zelf de contributie of het lidmaatschapsgeld voor een kind te betalen. Ook bieden sommige organisaties de optie om in delen te betalen, altijd discreet zodat andere ouders dit niet weten. Maar er zijn meer manieren waarop je kunt helpen:

1. Subsidies en fondsen: Zoek uit of er lokale subsidies of fondsen beschikbaar zijn die de kosten voor deelname aan activiteiten kunnen dekken. Veel gemeentes of lokale stichtingen bieden financiële steun voor kinderen uit gezinnen met minder geld. Enkele van deze organisaties hebben we al in onze gratis kennisbank opgenomen, kijk hiervoor bij Hulp bij armoede.
2. Lidmaatschapsbeurzen: Overweeg om een fonds op te zetten waaruit lidmaatschapsbeurzen betaald kunnen worden. Dit fonds kan gespekt worden door donaties van leden, lokale bedrijven of via fondsenwerving.
3. Kostenloze evenementen: Organiseer ook eens activiteiten die niets kosten, zodat alle kinderen kunnen meedoen, ongeacht hun financiële situatie.
4. Flexibele lidmaatschapsopties: Bied verschillende soorten lidmaatschappen aan, zoals een ‘basis’-lidmaatschap dat goedkoper of zelfs gratis is, met de mogelijkheid om voor extra activiteiten te betalen als men dat wil en kan.
5. Sponsor een Kind: Start een programma waarbij mensen of bedrijven een kind kunnen sponsoren. Dit houdt in dat zij de kosten voor activiteiten of lidmaatschap van een kind voor hun rekening nemen.
6. Donatie van gebruikte materialen: Stimuleer leden en de lokale gemeenschap om gebruikte sport- of activiteitenmaterialen te doneren. Denk aan sportkleding, instrumenten of knutselspullen die nog in goede staat zijn.
7. Vrijwillige bijdragen: Introduceer een vrijwillige extra bijdrage-optie bij inschrijvingen waarbij leden kunnen aangeven of ze een klein extra bedrag willen betalen om minderbedeelde kinderen te ondersteunen.
8. Kortingsregelingen: Werk samen met lokale attracties, sportfaciliteiten, of cultuurhuizen om kortingsregelingen te verkrijgen voor leden van je organisatie.
9. Crowdfunding: Zet een crowdfundingcampagne op specifiek gericht op het verlagen van de drempels voor deelname aan activiteiten. Zo betrek je de hele gemeenschap bij het ondersteunen van jeugdwerk.

Biedt subtiel financiële ondersteuning aan

Het is niet altijd gepast om ouders direct te vragen of ze de kosten van deelname kunnen betalen. Een fijngevoeligere aanpak kan effectiever zijn. Overweeg om op je inschrijfformulieren de optie toe te voegen om in termijnen te betalen. Dit kan ouders die financieel krapper zitten helpen om de kosten beter te beheren zonder dat ze hier direct om moeten vragen.

Daarnaast kun je informatie en links opnemen naar ondersteunende organisaties zoals Sam&, het Jeugdfonds Sport & Cultuur of Nationaal Fonds Kinderhulp. Deze organisaties bieden financiële hulp aan gezinnen die de kosten voor deelname aan jeugdactiviteiten niet zelf kunnen dragen. Door deze informatie beschikbaar te stellen, verlaag je de drempel voor ouders om hulp te zoeken en vergroot je de kans dat elk kind kan deelnemen aan je activiteiten.

Op deze manier zorg je voor een respectvolle en inclusieve benadering en help je ervoor te zorgen dat elk kind kan meedoen, zonder dat iemand aan de zijlijn hoeft te staan.

Project ‘Onbeperkt Jeugdwerk!’: Waar elk kind kan meedoen

Dit artikel is onderdeel van ons project “Onbeperkt Jeugdwerk!”, dat zich richt op het creëren van een open en toegankelijk jeugdwerk waar niemand wordt buitengesloten. Het doel is om ervoor te zorgen dat iedereen, ongeacht afkomst, lichamelijke of geestelijke beperkingen, seksuele geaardheid of financiële status, de kans krijgt om volwaardig deel te nemen aan jeugdactiviteiten.

Ontdek meer over project Onbeperkt Jeugdwerk. Of neem deel aan het gesprek op 27 mei en ontdek hoe je inclusief jeugdwerk bevordert tijdens een inspirerende digitale sessie in samenwerking met het Verwey Jonker Instituut.