In onze snel digitaliserende wereld is het gebruik van internet bij kinderen alledaags. Vanaf jonge leeftijd zijn ze actief op tablets, telefoons en laptops, en gebruiken ze bijvoorbeeld een Chromebook op school. Met populaire apps als Instagram, TikTok en Snapchat zijn kinderen volop online.
Dit roept bij ouders (verzorgers alsook jeugd-en jongerenorganisaties) begrijpelijkerwijs vragen op over de veiligheid van deze kinderen op het internet.
Een cruciale vraag is: “Hoe zorg je ervoor dat kinderen veilig online zijn?”
Communicatie is belangrijk
Praat met je kind over hun online ervaringen. Net zoals je vraagt hoe hun schooldag was, is het belangrijk om interesse te tonen in hun digitale wereld. Een open gesprek zonder te oordelen of te controleren is essentieel. Laat weten dat ze altijd bij je terecht kunnen, zowel voor leuke als voor minder leuke online ervaringen.
Word zelf actief op sociale media
Ook al voel je misschien weinig voor sociale media of heb je hierover sterke opvattingen, het kan toch waardevol zijn om zelf online actief te worden. Door een eigen account aan te maken, leer je de online wereld van je kind beter begrijpen. Benader dit echter niet als een manier om je kind te controleren, maar als een kans om samen te leren en plezier te hebben.
Vraag je kind om je te helpen bij het navigeren door verschillende sociale media platforms. Misschien kan je kind je zelfs enkele nuttige veiligheidstips geven. Zo krijg je niet alleen inzicht in hoe ‘mediawijs’ je kind is, maar bouw je ook aan een gezamenlijke ervaring en begrip.
Online imago bespreken
Bespreek met je kind het concept van online imago en de impact van hun online acties. Leg uit dat een imago het beeld is dat anderen van je hebben, en dat dit beeld beïnvloed wordt door wat je online deelt. Bespreek hoe je een positief online imago kunt opbouwen, waar je kind later geen spijt van krijgt.
Stel ook vragen zoals: “Is het slim om een foto in bikini te delen?” of “Welke soort informatie en foto’s zou je beter niet online kunnen plaatsen?” Gebruik concrete voorbeelden, zoals een foto met een twijfelachtige pose of een controversiële mening, en vraag: “Als jij die persoon was, zou je deze foto dan posten of deze uitspraak doen?” Dit helpt je kind om bewuste keuzes te maken over wat ze online delen en hoe ze zichzelf presenteren.
Cyberpesten bespreken
Cyberpesten is een helaas veelvoorkomend probleem in de huidige digitale wereld. Dit zie je terug in bijvoorbeeld WhatsAppgroepen of Instagram-posts, waar soms kwetsende reacties geplaatst worden. Het is belangrijk om met je kind in gesprek te gaan over dit onderwerp. Stel vragen die hen aanzetten tot nadenken over hun rol en reacties in dergelijke situaties:
- “Wat zou jij doen als je ziet dat iemand online onvriendelijk behandeld wordt?”
- “Hoe zou jij willen dat anderen reageren als jij online slecht behandeld wordt?”
Het is essentieel dat deze gedachten en oplossingen van je kind zelf komen. Dit stimuleert hen om actief na te denken over hun gedrag en verantwoordelijkheid online.
Social media-instellingen controleren
Het controleren en aanpassen van de privacy-instellingen op sociale media is een simpele stap in het beschermen van de online veiligheid van je kind. Neem de tijd om samen met je kind zijn of haar gebruikersnaam (nickname) te bekijken en te zorgen dat er geen persoonlijke informatie wordt gedeeld.
Het is ook verstandig om de chatgeschiedenis in te schakelen, zodat je bewijs hebt in geval van problemen.
Afhankelijk van de leeftijd van je kind, is het belangrijk om te respecteren dat je niet zonder toestemming hun gesprekken leest – dit is vooral belangrijk voor tieners. Een algemene regel is om alle privacy-instellingen op privé te zetten, waardoor je kinderen veiliger kunnen navigeren in hun online omgeving.
Afspraken over online vriendschappen
Het is belangrijk om met je kind afspraken te maken over online vriendschappen, vooral wanneer ze vriendschapsverzoeken ontvangen van mensen die ze niet persoonlijk kennen. Bespreek vragen zoals: “Hoe bepaal je of je iemand die je alleen online kent kunt vertrouwen? Wanneer is het veilig om een online vriendschapsverzoek te accepteren, en wat zijn de mogelijke risico’s?” Leer je kind om kritisch na te denken over wie ze online vertrouwen.
Moedig hen aan om na te denken over de voorwaarden voor het accepteren van een vriendschapsverzoek en benadruk dat ze altijd bij jou terecht kunnen voor advies. Deze gesprekken helpen je kind bewuster en veiliger te navigeren in de online wereld.
Ga het gesprek aan over webcam- en fotogebruik
Het is belangrijk om met je kind te praten over het gebruik van webcams en het versturen van foto’s, met name over het risico van het versturen van naaktfoto’s of erotische selfies, ook bekend als sexting.
Vooral tieners kunnen zich vaak niet volledig bewust zijn van de gevolgen. Sexting met personen onder de 18 jaar wordt door de wet gezien als kinderporno, wat strafbaar is.
Belangrijk is het besef dat eenmaal verzonden foto’s verspreid en jaren later nog op kunnen duiken. Dus bespreek met je kind de risico’s van sexting en het belang van veilig (s)experimenteren, vooral met personen die ze niet persoonlijk kennen.
Benadruk dat het delen van herkenbare, intieme foto’s misbruikt kan worden en langdurige gevolgen kan hebben. Voer dit gesprek op een ontspannen manier, bijvoorbeeld tijdens een wandeling of tijdens de afwas, en gebruik eventueel een recent nieuwsbericht als voorbeeld. Door vroeg met deze gesprekken te beginnen, kun je ongewenste situaties voorkomen.
Mediawijsheid in je club
Als je als jeugd- of jongerenorganisatie merkt dat cyberpesten speelt, is het belangrijk hier adequaat op te reageren. Bespreek bijvoorbeeld hoe om te gaan met situaties waarin kinderen via groepsapps belachelijk worden gemaakt of worden uitgesloten. Wanneer een compromitterende foto van een van de leden circuleert, hoe ga je daar dan mee om? Het is cruciaal dat deze situaties niet worden genegeerd, maar openlijk worden besproken met alle betrokkenen.
In onze Veiligheidswerkmap geven we aanvullende tips over pesten hoe je hiermee om kunt gaan en het onderwerp bespreekbaar kunt maken.
Het veilig houden van kinderen online is een gedeelde verantwoordelijkheid. Door open te communiceren en samen regels en grenzen te stellen, kunnen we een veiligere online omgeving voor kinderen creëren.
