De Nederlandse overheid zorgt voor de veiligheid van burgers met regels en wetten. Deze zijn er om Nederland veilig te houden. Hieronder vallen verschillende wetten waarmee je te maken kunt krijgen of die wellicht al relevant zijn voor jouw situatie.
Wet Bestuur & Toezicht Rechtspersonen (WBTR) #
Deze wet scherpt de positie, plichten en aansprakelijkheid van bestuursleden aan en geldt expliciet voor verenigingen en stichtingen. De overheid wil met de wet voorkomen dat wanbestuur, onverantwoordelijk financieel beheer, zelfverrijking, misbruik van posities en andere ongewenste activiteiten verenigingen en stichtingen schaden.
Wat betekent de WTBR voor een vrijwilligersorganisatie? #
Dit betekent dat de organisatie duidelijke afspraken gaat maken waar deze nog niet gemaakt zijn. Het kan voorkomen dat de huidige statuten bepalingen bevatten welke niet meer kloppen, met de dan geldende wet. Hier lees je er meer over en kan je voorbeeld statuten, alsook een stappenplan gratis downloaden. Ook hebben we een praktische gids voor je opgesteld.
De Arbowet #
De Arbowet is sinds 1 januari 2007 niet meer volledig van toepassing op vrijwilligers. Maar dat betekent niet dat vrijwilligersorganisaties niets hoeven te doen op dit gebied. Vrijwilligers hebben net als werknemers in loondienst recht op veilige en gezonde werkomstandigheden.
De organisatie is en blijft verantwoordelijk voor de vrijwilliger en gevaar voor derden.
Wat betekent de Arbowet voor een vrijwilligersorganisatie? #
Dit betekent dat je als organisatie een veilige werkomgeving creëert en civielrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld wanneer je dit niet doet.
Civielrechtelijk aansprakelijk #
Als er een ongeval plaatsvindt, moet de organisatie aantonen dat ze er alles aan gedaan hebben om dat te voorkomen. Wanneer dit niet gedaan is, kan het bestuur civielrechtelijk aansprakelijk gesteld worden. De organisatie is wel verantwoordelijk voor de vrijwilligers en voor gevaar van derden.
Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) #
De Europese privacywet wil met de wet voorkomen dat onzorgvuldig met persoonsgegevens wordt omgegaan.
Wat betekent de AVG wet voor een vrijwilligersorganisatie? #
Dit betekent dat je als organisatie een goede reden moet hebben om persoonsgegevens te verwerken. Hier kan je er meer over lezen.
De Woningwet en bouwbesluit 2012 #
De woningwet vormt de basis voor de bouw- en gebruiksvoorschriften uit het Bouwbesluit 2012 en de Regeling Bouwbesluit 2012.
Als je gaat bouwen, verbouwen of een pand gebruiken, moet je voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit 2012. Een bouwwerk mag geen gevaar opleveren voor gebruikers en omgeving. Daarom heeft de overheid in het Bouwbesluit voorschriften voor veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu vastgelegd. Een bouwwerk moet altijd voldoen aan die voorschriften.
Het bouwbesluit vind je hier: onlinebouwbesluit.nl
De regeling Bouwbesluit 2012 bevat voorschriften voor onder meer CE-markeringen en de aansluiting van gas, elektriciteit en water.
Wat betekent de Woningwet voor een vrijwilligersorganisatie? #
Voor het organiseren van je activiteiten is een veilige accommodatie een vereiste. Dat kan een eigen verenigingsgebouw zijn dat je zelf beheert of een ruimte in een ander gebouw. Als je ’s zomers op kamp- of bivak gaat huur je voor een accommodatie af. Het is voor de veiligheid van deelnemers en vrijwilligers van groot belang, dat zo’n accommodatie aan de geldende veiligheidseisen voldoet.
Heb je een eigen verenigingsgebouw? Dan ben je wettelijk verplicht aan een aantal gebruikseisen te voldoen.
Warenwet #
Een van de belangrijkste onderdelen binnen de Warenwet is de algemene productveiligheid. De producent is verantwoordelijk voor de veiligheid van de producten en hij moet de juiste informatie aan consumenten geven over het product. Bijvoorbeeld over de mogelijke risico’s.
De regels voor consumentenproducten zijn verder uitgewerkt in de Warenwetbesluiten. Voorbeelden hiervan zijn de Warenwetbesluiten voor:
- informatie levensmiddelen
- attractie- en speeltoestellen (WAS)
- cosmetische producten
- draagbaar klimmaterieel
- machines.
Wat betekent de Warenwet voor een vrijwilligersorganisatie? #
Dat je als organisatie verantwoordelijk bent voor de veiligheid van speeltoestellen, alcohol, tabak en voedsel. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet toe op de naleving van de regels uit de Warenwet.
Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen (WAS) #
Je mag alleen speel- en attractietoestellen gebruiken die een certificaat van goedkeuring hebben.
De veiligheidseisen voor speeltoestellen zijn in 2003 vastgelegd ondergebracht bij de warenwet. Namelijk ‘Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen’ (WAS), in deze tekst verder ‘Attractiebesluit’ genoemd.
Alle speeltoestellen moeten voldoen aan de (Europese) veiligheidsnormen (EN1176-1). Daarnaast moeten alle speeltoestellen die na 27 maart 1997 zijn of worden geplaatst, zijn gekeurd door een door de overheid aangewezen keuringsinstantie. De fabrikant moet daarom een officieel keuringscertificaat en een logboek bij het speeltoestel leveren.
Tip: Vraag bij twijfel na of het certificaat gelijkgesteld is met een Nederlandse keuring. Of laat de leverancier dat schriftelijk bevestigen. De keuring is een formele handeling die slechts door bedrijven mag worden gedaan die door het Ministerie van VWS zijn geaccrediteerd.
Wat betekent de WAS wet voor een vrijwilligersorganisatie? #
- Zorg ervoor dat alle speel- en attractietoestellen die je gebruikt een certificaat van goedkeuring hebben. Dit certificaat toont aan dat de toestellen voldoen aan de veiligheidseisen.
- Controleer of alle speeltoestellen die na 27 maart 1997 zijn geplaatst of worden geplaatst, zijn gekeurd door een door de overheid aangewezen keuringsinstantie. Dit is verplicht volgens de WAS.
- Vraag de fabrikant van de speeltoestellen om een officieel keuringscertificaat en een logboek. Deze documenten moeten bij elk speeltoestel aanwezig zijn en aantonen dat het toestel aan alle veiligheidseisen voldoet.
- Zorg ervoor dat de speeltoestellen regelmatig worden gecontroleerd en onderhouden om de veiligheid te waarborgen. Dit kan bijvoorbeeld door een periodieke inspectie uit te voeren volgens de richtlijnen van de keuringsinstantie.
Hazard Analysis and Critical Control Points Warenwet (Hygiënecode HACCP) #
Als je voedsel bereidt of verwerkt, dan moet jij je aan de wettelijke hygiënevoorschriften houden. Je vindt ze in het Warenwetbesluit ‘Bereiding en behandeling van levensmiddelen’ en het Warenwetbesluit ‘Hygiëne van levensmiddelen’. Hou ook rekening met Europese regels.
- Warenwetbesluit Bereiding en behandeling van levensmiddelen
- Warenwetbesluit Hygiëne van levensmiddelen
- Verordening (EG) Nr. 852/2004. Dit is de hygiëneverordening die bepaalt dat exploitanten van levensmiddelenbedrijven verplicht zijn te werken met een voedselveiligheidsysteem (HACCP), en aan een aantal basisvoorwaarden uit de bijlage moeten voldoen.
- Verordening (EG) Nr. 2073/2005 bevat de microbiologische criteria (veiligheidsnormen en procesnormen) waaraan levensmiddelen moeten voldoen.
- Verordening (EG) Nr. 178/2002. Algemene levensmiddelenverordening met onder andere in artikel 2 de definitie van levensmiddelen.
Naast deze algemene wetgeving kan specifieke wetgeving van toepassing zijn.
Wat betekent de HACCP wet voor een vrijwilligersorganisatie? #
Dit betekent dat je als organisatie dient te houden aan de richtlijnen van de HACCP. Het maakt hierbij niet uit wie het eten bereidt, dus zowel deelnemers als vrijwilligers. Het is van belang dat de 7 principes van HACCP in acht worden genomen. De stappen zijn als volgt:
- Voer een gevarenanalyse uit.
- Bepaal kritische controlepunten (CCP’s).
- Stel kritische limieten vast.
- Stel monitoringsprocedures vast.
- Stel corrigerende maatregelen op.
- Stel verificatieprocedures vast.
- Stel registratie- en documentatieprocedures vast.
Alcoholwet #
Sinds 1 juli 2021 vervangt de Alcoholwet de Drank- en Horecawet. Het blijft van groot belang dat jongeren onder de 18 jaar geen alcohol kunnen verkrijgen.
Wat betekent de Alcoholwet voor een vrijwilligersorganisatie? #
Dit betekent dat organisaties die alcohol willen verkopen aan een aantal wettelijke eisen moeten voldoen:
- Sociale Hygiëne: De organisatie moet beschikken over twee leidinggevenden met een verklaring voor Sociale Hygiëne. Zij moeten 21 jaar of ouder zijn en voldoen aan de eisen van zedelijk gedrag.
- Instructie Verantwoord Alcohol: Barvrijwilligers mogen alleen alcohol schenken/verkopen wanneer zij 16 jaar of ouder zijn en de korte Instructie Verantwoord Alcohol schenken hebben gevolgd.
- Aanwezigheidsverplichting: Op momenten dat er alcohol wordt geschonken moet minimaal één persoon aanwezig zijn die over een verklaring Sociale Hygiëne beschikt. Dit mag ook een barvrijwilligers zijn die een instructie verantwoord alcoholgebruik heeft gevolgd.
- (Tap)Vergunning: De vergunning vraag je aan bij de gemeente. Daarbij is het diploma Sociale Hygiëne vereist. Op de vergunning moeten twee zogenaamde vrijwilligergevenden worden genoemd. Deze leidinggevenden zijn personen die in het bezit zijn van het diploma Sociale Hygiëne.
De vergunning is ‘pandgebonden’ en dus alleen geldig binnen jouw accommodatie. Wordt er buiten je accommodatie alcohol geschonken, dan vraag je een aparte vergunning aan. - Bestuursreglement en huisregels: Er is een bestuursreglement. In dit reglement is vastgelegd wat de schenktijden zijn, welke barvrijwilligers een voorlichtingsinstructie hebben gevolgd, de kwaliteitseisen voor de barvrijwilligers, huis- en gedragsregels voor sociale hygiëne en op welke wijze wordt toegezien op de naleving van het reglement. Dit reglement moet aanwezig zijn op momenten dat alcohol geschonken wordt.
Uitbesteden #
Wanneer je de ’bar’ hebt uitbesteed aan een externe organisatie, dan moet die organisatie aan de eisen van de Alcoholwet voldoen. Het is verstandig met de exploitant contact op te nemen hierover. Voldoet hij niet aan de eisen, dan bestaat het risico dat jouw gelegenheid wordt gesloten.
Verbod op weder verstrekking #
Volwassenen begaan een strafbaar feit als zij op voor publiek toegankelijke plaatsen (horeca en op grote evenementen) alcoholhoudende drank geven aan minderjarigen. Dit verbod is gericht op verdere ontmoediging van alcoholgebruik door minderjarigen. Met de het strafbaar stellen van de volwassene die de alcohol doorgeeft wordt de aansprakelijkheid van de barvrijwilligers minder groot. De verantwoordelijkheid ligt bij de volwassene.
Tabaks- en rookwarenwet #
Met het Nationaal Preventieakkoord wil de Rijksoverheid samen met andere organisatie toe naar een rookvrije generatie in 2040.
- Vanaf 1 april 2020 werd de accijns op tabak verhoogd.
- Het rookverbod geldt vanaf 1 juli 2020 voor alle vormen van tabak en ook voor de e-sigaret met en zonder nicotine.
- Sinds 1 januari 2022 zijn rookruimtes verboden,
- Sinds 1 juli 2020 zijn onder andere sigaretten, shag, sigaren en e-sigaretten uit het zicht gehaald bij supermarkten.
- Het aantal verkooppunten van tabak en aanverwante producten werd afgebouwd.
Wat betekent de tabaks- en rookwarenwet voor een vrijwilligersorganisatie?
#
Dit betekent dat je als organisatie samen met de vrijwilligers duidelijke afspraken maakt over hoe om te gaan met roken. Denk aan:
- Wat verstaan we onder roken (sigaret, shag, sigaar, e-sigaret, Shisha pen of vape)?
- Mogen vrijwilligers tijdens activiteiten roken?
- Waar mogen vrijwilligers roken?
- Hoe gaan we om met rokende tieners?
Wegenverkeerswet #
In de Wegenverkeerswet zijn hiervoor de volgende voorschriften vastgelegd:
- De verkeersregelaar* heeft als opleiding een instructie (E-Learning) gevolgd bij de politie (1x per jaar herhalen).
- De verkeersregelaar is in bezit van een geldig verkeersregelaarspasje.
- De verkeersregelaar wordt voor de duur van het evenement aangesteld door de burgemeester.
- De verkeersregelaar is voor de duur van het evenement verzekerd.
- De verkeersregelaar is uitgerust met een reflecterende hes.
*Verkeersregelaars zijn mensen die het verkeer regelen en zorgen voor de veiligheid van weggebruikers
Wat betekent de wegenverkeerswet voor een vrijwilligersorganisatie? #
Dat je voor verkeersregelaars moet zorgen wanneer je een activiteit organiseert. Op die manier zorg je voor de veiligheid van de deelnemers en de andere weggebruikers. Denk bijvoorbeeld aan de intocht van Sint-Nicolaas, een skeelerwedstrijd, estafetteloop of jeugdmanifestatie.
Al deze wettelijke regels en tips waarborgen voor een groot deel de veiligheid. Als vrijwilliger wil je natuurlijk dat ook binnen je organisatie de veiligheid van de deelnemers en je vrijwilligers goed geregeld is.
